Zespół X i insulinooporność
Michał Szafrański
Sześćdziesiąt lat temu pewien lekarz o nazwisku H. P. Himsworth opublikował w naukowym czasopiśmie „Lancet” artykuł na temat zaburzeń hormonalnych, które nazwał przewlekłą hiperinsulinemią (hiperinsulinemia oznacza nadprodukcję insuliny) i insulinoopornością (to mechanizm obronny organizmu, który ma zaradzić zawyżonemu poziomowi insuliny). Według Himswortha nadprodukcja insuliny jest źródłem kilku schorzeń. Minęło pięćdziesiąt lat, nim badania potwierdziły jego teorię. W 1988 roku w artykule opublikowanym w medycznym czasopiśmie „Diabetes” G. M. Reaven opisał związek nadprodukcji insuliny i insulinooporności z pewnymi dolegliwościami. Nazwał to zjawisko zespołem X. Publikacja zapoczątkowała eksplozję badań nad związkiem hiperinsulinemii z insulinoopornością, oraz nad chorobami, jakie wywołują. W1983 roku opublikowano 300 prac naukowych, które łączyły insulinę z kilkoma chorobami. Do końca roku 2004 istniało już ponad 21 000 publikacji na ten temat! Zespół X bywa w nich nazywany również zespołem metabolicznym i zespołem insulinooporności. NiedawnebadaniaprzeprowadzonewAngliiprzyniosłyzdumiewające rezultaty: nieco zawyżony poziom cukru we krwi prowadzi do wzrostu śmiertelności nawet wśród osób, które nie chorują na cukrzycę. Artykuł opublikowany w „British Medical Journal” w styczniu 2001 roku opisuje badania, którymi objęto 4662 mężczyzn w latach 1995-1999. Odkryto silną współzależność między podwyższonym poziomem cukru a chorobą wieńcową. U wielu zdrowych osób stężenie cukru we krwi może być umiarkowanie podwyższone, ale wciąż jednak mieścić się w normie. Spowodowane jest to dietą przesyconą węglowodanami o wysokim indeksie glikemicznym. Omawiane badanie dowodzi, że między podniesionym poziomem cukru i wzrostem śmiertelności zachodzi silniejsza korelacja niż w przypadku wyższego poziomu cholesterolu. A więc co dokładnie wywołuje w organizmie lekko podniesiony poziom cukru? Stymuluje on produkcję insuliny, a z biegiem czasu zwiększa insulinooporność i przyspiesza proces starzenia. Wysoka produkcja insuliny i insulinooporność wpływają zaś na rozwój pewnych chorób i dolegliwości, z których kilka może spowodować przedwczesną śmierć.
