Dieta dla mężczyzn z nadwagą: zdrowe nawyki i zasady odchudzania
Dieta dla mężczyzn z nadwagą to temat, który zyskuje na znaczeniu w obliczu alarmujących statystyk – aż 60% mężczyzn w Polsce zmaga się z problemem nadwagi lub otyłości. Złe nawyki żywieniowe, duże porcje posiłków oraz brak aktywności fizycznej to tylko niektóre z przyczyn tego zjawiska, które prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Otyłość brzuszna, typowa dla mężczyzn, nie tylko wpływa na wygląd, ale zwiększa ryzyko wielu chorób. Zrozumienie, jak zbilansować dietę i wprowadzić zdrowe nawyki, staje się kluczowe dla poprawy jakości życia i długoterminowego zdrowia. Warto przyjrzeć się, jak skutecznie można wprowadzić zmiany w diecie, które przyniosą wymierne efekty w walce z nadwagą.
dieta dla mężczyzn z nadwagą – wprowadzenie
Dieta mężczyzn z nadwagą ma kluczowe znaczenie dla skutecznego i zdrowego procesu odchudzania. W Polsce aż 60% panów zmaga się z problemem nadwagi lub otyłości, co zwiększa ryzyko wystąpienia chorób metabolicznych oraz sercowo-naczyniowych. Dlatego odpowiednie nawyki żywieniowe są niezwykle ważne.
Zrównoważona i różnorodna dieta powinna stanowić fundament zdrowego odżywiania, a jej składniki muszą być bogate w wartości odżywcze. Istotne jest, aby w codziennym jadłospisie znalazły się:
- warzywa,
- owoce,
- produkty pełnoziarniste,
- chude mięso,
- ryby,
- rośliny strączkowe,
- zdrowe tłuszcze, na przykład te z orzechów czy oliwy z oliwek.
Ważnym krokiem w walce z nadwagą jest unikanie przetworzonej żywności oraz ograniczenie spożycia cukrów prostych. Regularność posiłków co około 4 godziny pomoże kontrolować apetyt oraz stabilizować poziom glukozy we krwi. Monitorowanie wielkości porcji to kolejny sposób na uniknięcie przejadania się.
Aktywność fizyczna powinna stać się nieodłącznym elementem planu dietetycznego. Oprócz redukcji tkanki tłuszczowej poprawia także ogólne samopoczucie oraz zdrowie psychiczne. Wprowadzenie zdrowego stylu życia na stałe wymaga zarówno motywacji, jak i wsparcia ze strony bliskich osób – to może znacznie ułatwić osiągnięcie zamierzonych celów związanych z utratą masy ciała.
Jakie są przyczyny nadwagi i otyłości u mężczyzn?
Nadwaga i otyłość wśród mężczyzn mają wiele źródeł, które można podzielić na kilka kluczowych obszarów. Wśród nich wyróżniają się:
- niezdrowe nawyki żywieniowe,
- brak ruchu,
- czynniki genetyczne i hormonalne.
Nieodpowiednie podejście do diety często stanowi główną przyczynę nadwagi. Wiele osób spożywa duże porcje jedzenia, co prowadzi do nadmiaru kalorii. Dodatkowo, wysokokaloryczne przekąski oraz napoje gazowane jeszcze bardziej zwiększają dzienne kaloryczne bilanse. Oprócz tego, nieregularne posiłki sprzyjają odkładaniu się tkanki tłuszczowej.
Kolejnym ważnym aspektem jest niewystarczająca aktywność fizyczna. W dzisiejszych czasach prace siedzące dominują w wielu zawodach, co znacznie ogranicza czas poświęcany na ćwiczenia. Regularny ruch odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu masą ciała oraz wspiera zdrowie metaboliczne.
Również czynniki hormonalne i genetyka mają swoje znaczenie w kontekście nadwagi. Pewne zaburzenia hormonalne mogą utrudniać utrzymanie prawidłowej masy ciała, a genotyp niektórych mężczyzn sprawia, że łatwiej gromadzą tkankę tłuszczową w okolicach brzucha, co może zwiększać ryzyko chorób metabolicznych.
Te różnorodne aspekty warto uwzględnić podczas planowania działań zmierzających do redukcji nadwagi oraz poprawy ogólnego stanu zdrowia mężczyzn.
Styl życia i nawyki żywieniowe
Styl życia oraz nawyki żywieniowe mają ogromne znaczenie dla zdrowia mężczyzn z nadwagą. Odpowiednie podejście do odżywiania wspiera proces odchudzania i minimalizuje ryzyko przybierania na wadze. Poniżej przedstawiam kilka kluczowych elementów, które warto uwzględnić w codziennym życiu:
- wybór niskoprzetworzonych produktów, takich jak świeże owoce, warzywa, pełnoziarniste zboża oraz białko pochodzące z drobiu czy ryb,
- unikanie alkoholu i palenia papierosów, gdyż obie te rzeczy mogą negatywnie wpływać na apetyt i ogólną kondycję organizmu,
- zwracanie uwagi na wielkość porcji, aby nie dopuścić do przejadania się,
- regularne spożywanie mniejszych posiłków co kilka godzin, co może pomóc w utrzymaniu stabilnego poziomu energii oraz zapobiegnie napadom głodu,
- systematyczna aktywność fizyczna, która wspiera metabolizm i pomaga w redukcji tkanki tłuszczowej.
Połączenie zdrowych nawyków żywieniowych z aktywnym stylem życia prowadzi do lepszego samopoczucia i wyższej jakości życia. Zastosowanie tych zasad może być kluczem do skutecznego schudnięcia i trwałego wprowadzenia zdrowego stylu życia.
Jakie są zasady zdrowego żywienia dla mężczyzn?
Zdrowe odżywianie dla mężczyzn opiera się na kilku istotnych zasadach. Przede wszystkim, dieta powinna być zrównoważona i dostarczać wszystkich niezbędnych składników odżywczych, takich jak:
- białka,
- tłuszcze,
- węglowodany,
- witaminy oraz
- minerały.
Warto spożywać pięć posiłków dziennie co 3-4 godziny, co sprzyja stabilizacji poziomu energii i ogranicza pokusy podjadania.
Rozpoczęcie dnia od pożywnego śniadania bogatego w białko jest kluczowe dla wsparcia metabolizmu. Również świeże warzywa i owoce powinny stanowić ważny element diety – dostarczają one błonnika oraz antyoksydantów. Wybieraj produkty zbożowe w wersji pełnoziarnistej, co korzystnie wpływa na procesy trawienne.
Mężczyźni powinni szczególnie zwracać uwagę na źródła białka; warto postawić na:
- chude mięso,
- ryby oraz
- rośliny strączkowe.
Zdrowe tłuszcze pochodzące z orzechów, nasion czy oliwy z oliwek są także niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Należy unikać przetworzonej żywności oraz prostych cukrów – takie wybory przyczyniają się do poprawy samopoczucia i lepszej kontroli masy ciała.
Nie można zapominać o odpowiednim nawodnieniu; picie wystarczającej ilości wody ma kluczowy wpływ na ogólny stan zdrowia oraz wspomaga procesy metaboliczne. Regularne spożywanie posiłków składających się z wysokiej jakości produktów to fundament zdrowego stylu życia dla mężczyzn.
Jakie jest znaczenie białka i błonnika pokarmowego?
Białko i błonnik pokarmowy odgrywają kluczową rolę w zdrowej diecie, szczególnie dla mężczyzn z nadwagą. Białko jest fundamentalnym budulcem mięśni, dlatego powinno znaleźć się w codziennym jadłospisie. Spożywanie odpowiedniej ilości białka wspomaga regenerację organizmu oraz przyspiesza metabolizm, co jest istotne podczas procesu odchudzania. Dodatkowo, białko pomaga kontrolować apetyt i wydłuża uczucie sytości.
Błonnik pokarmowy także niesie za sobą wiele korzyści dla zdrowia. Możemy go podzielić na dwie frakcje:
- rozpuszczalną, która spowalnia trawienie, co wpływa na obniżenie poziomu glukozy i cholesterolu we krwi,
- nierozpuszczalną, która stymuluje pracę jelit, ułatwiając procesy trawienne i pomagając uniknąć zaparć.
Wprowadzenie do diety produktów bogatych w białko i błonnik sprzyja tworzeniu zdrowych posiłków. Chude mięso, ryby, rośliny strączkowe oraz pełnoziarniste produkty zbożowe są doskonałym źródłem tych składników odżywczych. Regularne ich spożywanie nie tylko wspiera redukcję masy ciała, ale także przyczynia się do polepszenia ogólnego samopoczucia oraz kondycji organizmu.
Jak obliczyć zapotrzebowanie kaloryczne?
Aby obliczyć, ile kalorii potrzebuje nasz organizm, warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych aspektów, takich jak:
- płeć,
- wiek,
- wzrost,
- masa ciała,
- poziom aktywności fizycznej.
Na przykład mężczyzna o wadze 120 kg może potrzebować około 2400 kcal dziennie, jeśli prowadzi mało aktywny tryb życia.
Pierwszym krokiem jest oszacowanie podstawowej przemiany materii (PPM), która wskazuje na ilość energii niezbędnej do zachowania podstawowych funkcji życiowych w stanie spoczynku. Następnie przechodzimy do obliczania całkowitej przemiany materii (CPM). W tym celu wystarczy pomnożyć PPM przez współczynnik aktywności fizycznej (PAL). Wartość PAL zmienia się w zależności od stylu życia:
- dla osób prowadzących siedzący tryb życia wynosi zazwyczaj od 1.2 do 1.4,
- podczas gdy dla tych bardziej aktywnych współczynnik ten może przekraczać nawet 1.7.
Możemy także skorzystać z licznych kalkulatorów dostępnych online. Umożliwiają one określenie zapotrzebowania kalorycznego na podstawie informacji osobistych oraz celów dietetycznych – takich jak utrata masy ciała, jej stabilizacja czy przyrost masy mięśniowej. Regularne śledzenie spożycia kalorii pozwala na lepsze dostosowanie diety do indywidualnych potrzeb organizmu i efektywne zarządzanie wagą.
Co to jest deficyt energetyczny i dlaczego jest kluczowy w zdrowym odchudzaniu?
Deficyt energetyczny to stan, w którym organizm spala więcej kalorii, niż otrzymuje z pożywieniem. Jest to istotny element skutecznego odchudzania, ponieważ umożliwia redukcję tkanki tłuszczowej. Aby osiągnąć wymarzoną sylwetkę, mężczyźni powinni spożywać mniej energii niż wydatkują. Utrzymanie odpowiedniego deficytu kalorycznego sprzyja efektywnemu spalaniu zgromadzonych zapasów tłuszczu.
Aby stworzyć deficyt energetyczny, warto wdrożyć zdrowe nawyki żywieniowe oraz monitorować ilość przyjmowanych kalorii. Również aktywność fizyczna odgrywa kluczową rolę; nie tylko zwiększa wydatki energetyczne, ale także wspiera proces odchudzania.
Należy jednak pamiętać, że zbyt duży deficyt kaloryczny może być szkodliwy dla zdrowia i prowadzić do niepożądanych skutków ubocznych. Dlatego warto podchodzić do tematu z rozwagą oraz dbać o jakość diety i regularność posiłków. Rozważając kwestie deficytu energetycznego w kontekście zdrowego odchudzania, należy uwzględnić indywidualne potrzeby organizmu i styl życia każdej osoby.
Jak zaplanować jadłospis dla mężczyzn z nadwagą?
Jadłospis dla mężczyzn z nadwagą powinien być starannie zbilansowany oraz dostosowany do indywidualnych potrzeb kalorycznych, które przeciętnie oscylują wokół 1500 kcal dziennie. Ważne jest, aby wprowadzić do diety zdrowe posiłki, bogate w wartości odżywcze. Należy uwzględnić w niej różnorodne warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, a także źródła białka zarówno zwierzęcego, jak i roślinnego oraz zdrowe tłuszcze.
Warto zwrócić uwagę na kluczowe elementy jadłospisu:
- Śniadania: Można zdecydować się na owsiankę przygotowaną na wodzie lub mleku z dodatkiem świeżych owoców i orzechów, albo na jajecznicę smażoną na maśle klarowanym z dodatkiem kolorowych warzyw.
- Obiady: Sałatki z kurczakiem lub łososiem świetnie sprawdzą się jako danie główne. Alternatywnie można przygotować gulasz mięsny serwowany z kaszą lub brązowym ryżem.
- Kolacje: Warto postawić na lekkostrawne potrawy, takie jak jogurt naturalny podany z musli, czy duszone warzywa skropione oliwą i przyprawami.
Kluczowym aspektem skutecznej redukcji masy ciała jest regularność posiłków co cztery godziny oraz kontrola wielkości porcji. Ograniczenie przetworzonej żywności oraz cukrów prostych będzie istotnym krokiem w kierunku osiągnięcia zamierzonych celów zdrowotnych i poprawy samopoczucia.
Przykładowy tygodniowy jadłospis
Przykładowy tygodniowy jadłospis dla mężczyzn z nadwagą powinien być urozmaicony i pełen zdrowych opcji. Oto inspirująca propozycja:
Poniedziałek:
- na śniadanie przygotuj jajecznicę z pomidorami i szczypiorkiem,
- drugie śniadanie to naturalny jogurt z bananem,
- na obiad wybierz makaron pełnoziarnisty w towarzystwie sosu bolońskiego,
- podwieczorek? marchewka pokrojona w słupki, serwowana z hummusem,
- kolację uzupełnij zupą krem z brokułów.
Wtorek:
- rozpocznij dzień od owsianki kakaowej na mleku,
- na drugie śniadanie podaj paprykę pokrojoną w paski, idealną do hummusu,
- obiad to pieczony filet z kurczaka ze świeżym szpinakiem,
- po południu sięgnij po jabłko pokrojone w plasterki, posypane orzechami,
- kolacja może być sałatką grecką.
Środa:
- śniadanie? kanapki z twarożkiem i ogórkiem będą świetnym wyborem,
- drugie śniadanie to pudding chia na mleku roślinnym,
- na obiad duszone udka kurczaka z warzywami dostarczą energii,
- podwieczorek umilą owoce w formie sałatki,
- kolacja składająca się z wrapów pełnoziarnistych z kurczakiem i warzywami na pewno przypadnie do gustu.
Czwartek:
- z rana kanapki na słodko (serek wiejski + miód) rozpieści Twoje kubki smakowe,
- drugie śniadanie również będzie proste – serek wiejski sprawdzi się znakomicie,
- obiad to aromatyczne curry z soczewicy, które podasz na brązowym ryżu,
- dla relaksu przeznacz pudding chia na podwieczorek,
- wieczorem spróbuj sałatki nicejskiej.
Piątek:
- poranek rozpocznij od owsianki cynamonowej – pysznej i pożywnej,
- na drugie śniadanie ponownie serek wiejski będzie dobrym rozwiązaniem,
- pieczony łosoś ze szparagami zasłużył na miejsce w Twoim menu podczas obiadu,
- po południu osładzasz sobie czas smoothie owocowym,
- a kolację zakończ kanapkami z pastą jajeczną.
Sobota:
- rano delektuj się omletem ze świeżymi warzywami – idealne rozpoczęcie weekendu,
- drugie śniadanie? jabłka zapiekane będą pysznym wyborem,
- na obiad klopsiki drobiowe doskonale komponują się z sałatką,
- pyszny koktajl owocowy umili Ci podwieczorek,
- a kolacja? sałatka grecka znów będzie strzałem w dziesiątkę.
Niedziela:
- śniadaniową niespodzianką mogą być placuszki bananowe – kto ich nie lubi,
- drugie śniadanie zachwyci sałatką caprese – klasyk sam w sobie,
- obiad to curry warzywne na ryżu, które nasyci i zachwyci smakiem,
- podczas podwieczorku rozkoszuj się jabłkiem posypanym orzechami – prostota jest piękna,
- kolację zwieńczy kolorowa sałatka grillowanych warzyw.
Taki plan żywieniowy zapewnia wszystkie niezbędne składniki odżywcze oraz wspiera proces odchudzania poprzez odpowiednią kalorykę i różnorodność potraw.
Jak aktywność fizyczna wpływa na redukcję tkanki tłuszczowej?
Aktywność fizyczna odgrywa kluczową rolę w redukcji tkanki tłuszczowej. Zwiększa zapotrzebowanie na energię, co przyspiesza proces spalania tłuszczu. Regularne ćwiczenia, takie jak bieganie czy pływanie, a także treningi siłowe, mają korzystny wpływ na metabolizm. W szczególności trening siłowy wspomaga rozwój masy mięśniowej oraz podnosi ogólną wydolność organizmu.
Wprowadzenie ruchu do codziennej rutyny jest niezwykle ważne dla osiągnięcia i utrzymania zdrowej wagi ciała. Zaleca się poświęcenie przynajmniej 150 minut tygodniowo na umiarkowaną aktywność fizyczną. Łączenie treningów kardio z siłowymi zwiększa efektywność redukcji tkanki tłuszczowej i przyspiesza przemiany metaboliczne. Co więcej, regularna aktywność fizyczna pozytywnie wpływa na samopoczucie oraz pomaga zredukować stres, co sprzyja lepszemu podejściu do diety i stylu życia.
Dzięki systematycznym wysiłkom można skutecznie przeciwdziałać nadwadze i otyłości. Dodatkowo poprawia się funkcjonowanie organizmu w wielu aspektach, co przynosi szereg korzyści dla zdrowia.
Jak trening siłowy wpływa na przemianę materii?
Trening siłowy odgrywa istotną rolę w procesach metabolicznych. Przede wszystkim przyczynia się do zwiększenia masy mięśniowej, co z kolei przyspiesza tempo przemiany materii. Im większa masa mięśniowa, tym wyższe zapotrzebowanie na kalorie, nawet podczas odpoczynku. To zjawisko sprawia, że organizm spala więcej kalorii w ciągu dnia, co wspomaga redukcję tkanki tłuszczowej.
Nie można zapominać o znaczeniu białka w tym kontekście. Dieta obfitująca w ten makroskładnik sprzyja regeneracji i wzrostowi mięśni po intensywnych treningach. Co więcej, białko ma działanie termogeniczne – organizm zużywa więcej energii na jego trawienie niż na przetwarzanie innych składników odżywczych. Dlatego dodanie odpowiedniej ilości białka do diety mężczyzn z nadwagą przynosi szereg korzyści zdrowotnych oraz ułatwia proces odchudzania.
Regularne wykonywanie ćwiczeń siłowych oraz odpowiednio zbilansowana dieta bogata w białko są kluczowe dla skutecznej przemiany materii i efektywnej utraty tkanki tłuszczowej u mężczyzn z nadwagą.
Jakie błędy w odchudzaniu należy unikać?
Podczas odchudzania warto być świadomym kilku powszechnych pułapek, które mogą osłabić efekty naszych wysiłków. Po pierwsze, nieodpowiednia suplementacja może wprowadzić nasz organizm w błąd. Często sięgamy po różnorodne preparaty, wierząc, że zastąpią one zdrowe jedzenie. Choć suplementy mogą stanowić wsparcie diety, nigdy nie powinny jej całkowicie wykluczać.
Innym istotnym błędem jest nieregularność w jedzeniu. Gdy posiłki są zbyt rzadkie, łatwo o napady głodu i skłonności do podjadania między nimi. Dodatkowo warto unikać:
- wysoko przetworzonej żywności,
- fast foodów,
- które dostarczają dużych ilości pustych kalorii i niezdrowych tłuszczów.
Należy również mieć na uwadze konieczność unikania restrykcyjnych diet oraz głodówek, ponieważ mogą prowadzić do efektu jo-jo. Nasz organizm wymaga odpowiedniej energii oraz składników odżywczych dla prawidłowego funkcjonowania. Ignorowanie sygnałów głodu i sytości to kolejny błąd. Ważne jest, aby słuchać swojego ciała i jego potrzeb.
Planowanie posiłków to kluczowy aspekt skutecznego odchudzania. Bez takiego schematu łatwo sięgnąć po niezdrowe opcje żywieniowe. Aby uzyskać trwałe rezultaty, lepiej dążyć do zdrowego stylu życia niż polegać na chwilowych rozwiązaniach.
Nieodpowiednia suplementacja
Nieodpowiednie stosowanie suplementów diety może stanowić poważny błąd w procesie odchudzania, szczególnie u mężczyzn z nadwagą. Suplementy nie mogą zastąpić zdrowego odżywiania, a ich nadużywanie często prowadzi do niedoborów istotnych składników odżywczych. Mężczyźni często zapominają o regularnym monitorowaniu poziomu witamin i minerałów, co negatywnie odbija się na ich ogólnym stanie zdrowia.
Szczególną uwagę warto zwrócić na witaminę D. Jej brak jest powszechnym problemem, zwłaszcza zimą. Niewystarczająca ilość tej witaminy może osłabić odporność oraz wpłynąć na metabolizm. Zamiast polegać wyłącznie na suplementach, lepiej skupić się na zrównoważonej diecie bogatej w naturalne produkty i świeże powietrze.
Dodatkowo, nadmierna ilość suplementów może prowadzić do toksyczności organizmu, co również ma negatywne skutki dla procesu odchudzania. Dlatego kluczowe jest postrzeganie suplementacji jako wsparcia dla diety, a nie jej zamiennika. Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek kuracji zaleca się konsultację z dietetykiem. Taki krok pozwoli dopasować suplementy do indywidualnych potrzeb organizmu i uniknąć potencjalnych błędów w trakcie odchudzania.
Jak wprowadzić zdrowy styl życia na stałe?
Wprowadzenie zdrowego stylu życia to proces, który wymaga wprowadzenia systematycznych zmian w codziennych nawykach. Kluczowym elementem jest zbilansowana dieta, która powinna obfitować w białko oraz błonnik. Mężczyźni szczególnie powinni zadbać o:
- odpowiednią ilość warzyw,
- owoce,
- produkty pełnoziarniste.
To pozytywnie wpływa na ich zdrowie oraz samopoczucie.
Aktywność fizyczna ma ogromne znaczenie dla utrzymania zdrowego trybu życia. Zaleca się poświęcenie przynajmniej 150 minut tygodniowo na umiarkowany wysiłek. Mogą to być:
- spacery,
- jazda na rowerze,
- różnorodne treningi siłowe.
Taki ruch nie tylko sprzyja redukcji tkanki tłuszczowej, ale również poprawia kondycję fizyczną i wspiera zdrowie psychiczne.
Motywacja oraz wsparcie ze strony bliskich są niezwykle ważne podczas wprowadzania zmian w stylu życia. Kluczowe jest:
- wyznaczanie realistycznych celów,
- monitorowanie postępów.
To daje poczucie osiągnięcia sukcesu. Pomoc rodziny i przyjaciół znacznie zwiększa szanse na trwałe przyjęcie zdrowych nawyków.
Zarówno dieta, jak i aktywność powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb mężczyzny. Regularne badania stanu zdrowia oraz konsultacje z dietetykiem mogą okazać się nieocenione w tworzeniu skutecznego i bezpiecznego planu działania dla organizmu.
Jak motywacja i wsparcie wpływają na proces odchudzania?
Motywacja oraz wsparcie odgrywają fundamentalną rolę w procesie zrzucania wagi, szczególnie dla mężczyzn borykających się z nadwagą. Osoby decydujące się na zmianę swojego stylu życia zazwyczaj osiągają lepsze rezultaty, gdy mogą polegać na bliskich – rodzinie i przyjaciołach. Emocjonalne wsparcie znacząco ułatwia pokonywanie przeszkód i utrzymanie zaangażowania w realizację postawionych celów.
Kluczem do efektywnego odchudzania są realistyczne cele. Stawianie sobie małych kroków oraz docenianie każdego, nawet najmniejszego sukcesu, potrafi znacznie zwiększyć motywację. Równie istotne jest skupienie się na wewnętrznych motywach przemiany – zdrowiu oraz dobrym samopoczuciu – co sprzyja długotrwałym efektom.
Umiejętność radzenia sobie ze stresem bez sięgania po jedzenie to kolejny ważny aspekt podczas odchudzania. Techniki relaksacyjne, takie jak:
- medytacja,
- regularna aktywność fizyczna,
- techniki oddechowe.
pomagają efektywnie zarządzać stresem i redukują potrzebę podjadania. <strong Pozytywne nastawienie jest kluczowe dla zachowania motywacji oraz wytrwałości w dążeniu do zamierzonych celów.
Warto podkreślić, że zarówno wewnętrzna motywacja, jak i zewnętrzne wsparcie mają ogromne znaczenie dla sukcesu w procesie odchudzania. Dzięki odpowiednim strategiom można znacznie zwiększyć szanse na trwałe zmiany w codziennym życiu.